DEHB ile Başa Çıkmada Duygusal Zekânın Gücü

İçindekiler

• ADHD’yi Anlamak
• Belirtiler ve Tanı
• Neden ve Riskleri Takip Etme
• ADHD ile Yaşam
• Duygusal Zeka Açıklanıyor
• Duygusal Zeka Nedir?
• Duygusal Zeka Neden Önemlidir?
• ADHD ve Duygusal Zeka Buluşuyor
• Duygusal Düzensizlikle Mücadele
• Duygusal Zekayı Kullanmak
• ADHD’de Duygusal Zekayı Artırmak
• Kendini Farkındalık İçin Mindfulness Uygulama
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
• Sosyal Beceriler İçin Eğitim
• Duygusal Koçluk
• SMART Hedefler Belirleme
• Duygusal Zeka İçin Teknolojiyi Kullanmak
• Uygulamalar ve Taşınabilir Cihazlar
• Çevrimiçi Terapi Seçenekleri
• İleriye Bakış: Duygusal Zeka ve ADHD Yönetimi
• Özelleştirilmiş Müdahaleler
• Destek Toplulukları Oluşturma
• Eğitim ve İşte Duygusal Zekayı Entegre Etme
• Sonuç

ADHD’yi Anlamak

Belirtiler ve Tanı

ADHD genellikle çocuklukta, 12 yaşından önce belirtiler göstererek kendini ilk kez gösterir. Bozukluk, belirtilere göre üç sunumda kategorize edilir: ağırlıklı olarak dikkat eksikliği, ağırlıklı olarak hiperaktif-dürtüsellik ve karma. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından bildirildiği üzere, 2016 itibarıyla Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 6,1 milyon çocuğa ADHD tanısı konmuştur.

Neden ve Riskleri Takip Etme

ADHD’nin kesin kökenleri bir miktar gizemli kalmaya devam etse de, genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin bir karışımının rol oynadığı düşünülmektedir. Genetik, kişileri ADHD’ye yatkın hale getirebilir çünkü genellikle ailelerde görülür. Doğum öncesi tütün veya alkol kullanımı, erken doğum ve kurşun maruziyeti gibi çevresel öğeler de ADHD ile ilişkilendirilmiştir. Ek olarak, özellikle dikkat ve dürtü kontrolünden sorumlu alanlarda beyin yapısı ve işlevindeki değişiklikler, hastalığı olan kişilerde sıklıkla gözlemlenir.

ADHD ile Yaşam

ADHD, hayatın çeşitli alanlarını derinden etkileyebilir. Akademik olarak, çocuklar görevler üzerinde odaklanma, ödevleri tamamlama veya talimatları takip etme konusunda zorluklar yaşayabilir. Sosyal olarak, dürtüsellik arkadaşlık kurma veya sürdürme konularında sorunlara neden olabilir. Yetişkinlikte, bu zorluklar örgütsel zorluklar, zayıf zaman yönetimi ve tutarsız iş performansı olarak ortaya çıkabilir.

Duygusal Zeka Açıklanıyor

Duygusal Zeka Nedir?

Duygusal Zeka (DZ), hem kendimizde hem de başkalarında duyguları tanımlama, anlama, yönetme ve etkileme yeteneğidir. 1990’larda psikolog Daniel Goleman tarafından popüler hale getirilen DZ, kişisel ve profesyonel başarının temel taşı olarak kabul edilir. Birkaç ana bileşenden oluşur:

• Kendini Farkındalık: Kişinin duygularını ve bunların etkilerini tanıma ve anlama.
• Kendi Kendini Düzenleme: Kişinin duygusal tepkilerini yönetme ve kontrol etme.
• Motivasyon: Duyguları amaçlı eylemler ve hedefler için kullanma.
• Empati: Başkalarının duygularını anlama ve paylaşma.
• Sosyal Beceriler: Sağlıklı ilişkiler kurma ve sürdürme.

Duygusal Zeka Neden Önemlidir?

Yüksek DZ, birçok olumlu sonuçla ilişkilendirilir. Araştırmalar, daha iyi mental sağlık, iş başarısı, gelişmiş liderlik becerileri ve daha tatmin edici kişisel ilişkilerle bağlantılı olduğunu göstermiştir. Örneğin, Journal of Personality and Social Psychology‘deki araştırmalar, yüksek DZ’ye sahip kişilerin genellikle daha az anksiyete ve depresyon yaşadığını ve mükemmel stres yönetimi becerileri sergilediğini ortaya koymaktadır.

ADHD ve Duygusal Zeka Buluşuyor

Duygusal Düzensizlikle Mücadele

Duygusal düzensizlik, genellikle göz ardı edilen bir ADHD yönüdür ve duygusal tepkileri izleme, değerlendirme ve ayarlama konularında yaşanan zorlukları içerir. ADHD’ye sahip kişiler yoğun duygular ve hızlı ruh hali değişimleri yaşayabilir, bu da sosyal etkileşimleri ve ilişkileri zorlaştırır. American Journal of Psychiatry‘deki araştırmalara göre, ADHD’ye sahip bireylerin %70’i kadarının duygusal düzensizlik yaşadığı, bu durumun ise reddedilme ve yalnızlık hislerini kötüleştirdiği belirtilmektedir.

Duygusal Zekayı Kullanmak

• Kendini Farkındalık ve ADHD: Kendini farkındalık geliştirmek, ADHD’li bireylerin tetikleyicileri tanımasına ve duygusal tepkilerini daha iyi anlamalarına olanak tanır. Belirli stres faktörlerinin dürtüselliği artırdığını bilmek, proaktif başa çıkma stratejileri geliştirilmesine yardımcı olabilir.
• Kendi Kendini Düzenleme ve Dürtüsellik: Kendi kendini düzenlemede ustalaşmak, ADHD’nin önemli bir özelliği olan dürtüselliği frenlemek için hayati öneme sahiptir. Mindfulness ve bilişsel yeniden yapılandırma gibi teknikler kendi kendini düzenlemeyi güçlendirebilir. Örneğin, Journal of Attention Disorders, mindfulness eğitiminin duygusal düzenlemeyi güçlendirdiğini ve ADHD’li bireylerde dürtüsel davranışları azalttığını vurgular.
• Empati ve Sosyal Bağlantılar: Empatiyi artırmak, sosyal becerileri geliştirebilir, bu genellikle ADHD tarafından zorlaşır. Başkalarının duygularını tanıma ve yanıtlama, daha sağlıklı ilişkiler kurmayı ve sosyal sürtüşmeyi azaltmayı sağlar.
• Motivasyon ve Hedeflere Ulaşmak: ADHD, odak eksikliği ve ilginin hızla azalması nedeniyle motivasyonu sürdürmeyi engelleyebilir. Yüksek DZ, gerçekçi hedefler koymayı ve içsel motivasyonu beslemeyi sağlar, görevleri daha ilgi çekici ve daha az zorlayıcı hale getirir.
• Sosyal Beceriler ve İlişki Kurma: DZ aracılığıyla sosyal becerilerin geliştirilmesi, kişilerarası ilişkileri önemli ölçüde yükseltebilir. Daha iyi duygu yönetimiyle ADHD’ye sahip bireyler, sosyal durumları daha etkili bir şekilde yönlendirebilir, yanlış anlamaları azaltabilir ve destekleyici ağlar oluşturabilir.

ADHD’de Duygusal Zekayı Artırmak

Kendini Farkındalık İçin Mindfulness Uygulama

Mindfulness, dikkati şimdiki ana odaklayarak ve duyguları tanıyarak kendini farkındalığı artırır. Uygulamalar arasında bilinçli nefes alma, meditasyon ve beden taramaları bulunur. Mindfulness dergisindeki çalışmalar, bu müdahalelerin ADHD belirtilerini önemli ölçüde hafifletebileceğini ve duygusal düzenlemeyi teşvik edebildiğini gösterir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

BDT, kendi kendini düzenleme ve duygusal kontrolü güçlendirme konusunda güçlü bir yöntemdir ve olumsuz düşüncelerin olumlu olanlarla değiştirilmesine yardımcı olur. Journal of Consulting and Clinical Psychology dergisindeki araştırmalar, BDT’nin ADHD’li hastalarda duygusal düzensizliği ve dürtüselliği azalttığını göstermektedir.

Sosyal Beceriler İçin Eğitim

Sosyal beceri eğitim programları, empatiyi geliştirir ve kişilerarası etkileşimleri iyileştirir. Bunlar, iletişim, aktif dinleme ve duygusal ifade becerilerini geliştirmeyi içerir. Grup terapisi seansları, bu becerilerin uygulanması için güvenli bir alan sunar.

Duygusal Koçluk

Ebeveynler ve bakım verenler, ADHD’li çocuklarda DZ’yi teşvik etmek için duygusal koçluk—duyguları doğrulama, etiketleme ve anlama öğretme ve uygun tepkileri yönlendirme yoluyla önemli bir rol oynarlar.

SMART Hedefler Belirleme

Spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zaman sınırlı (SMART) hedefler kullanmak, ADHD’li bireyler için motivasyonu yüksek tutmaya yardımcı olur. Görevleri küçük adımlara ayırmak ve kilometre taşlarını kutlamak motivasyonu artırır ve bunalma hissini azaltır.

Duygusal Zeka İçin Teknolojiyi Kullanmak

Uygulamalar ve Taşınabilir Cihazlar

Bir dizi mobil uygulama, mindfulness egzersizleri, meditasyon rehberleri ve duygusal izleme özellikleri sunar. Stresi izleyen taşınabilir cihazlar.